Filipino Reviewer || TERM 1 ; Grade 9

Mga Salita, Kataga, o Pahayag na Hudyat ng Pagsusunod-sunod ng Pangyayari

*Panunuran o Ordinal - ginagamit sa pangngalan
Hal. Una, Pangalawa, Pangatlo

*Tekstong Prosedyural - proseso ng pagsasagawa sa ibang bagay
Hal. 
•Pagkakasunod-sunod (Una Kasunod, Panghuli atbp.)
•Salitang hakbang+pang-uring pamilang/steps (Step1,Step 2,Step 3)(unang,ikalawang,ikatlong + hakbang)

*Time Sequence - pagsusunod-sunod ng pangyayari sa kwento 
-di ginagamitan ng salitang nagpapakita ng pagkakasunod-sunod(eng: time sequence)
-dahil pangyayari lang ang ilalahad, kailangang ayusin ayo sa naganap

Mga Pahayag Ukol sa Pagbibigay ng Sariling Opnyon at Wastong Gamit ng Salita

*Matatag na Opinyon
-Buong igting kong sinusoportahana ang
-kumbinisido akong naninindigan na
-Labis akong naninindigan na
-Lubos kong pinaniniwalaan

*Neutral na Opinyon
-Kunga ako ang tatanungin
-kung hindi ako nagkakamali
-Sa aking pagsusuri
-sa aking palaagay
-sa aking pananaw
-sa ganang sarili
-sa tingin ko
-sa totoo lang

Wastong Gamit
Ng at Nang
*Nang, ginagamit ito bilang:
•pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan;panimula sa sugnay na di-makapag-iisa
•Pang-abay/Pang-Uri (kasunod na salita ay pang-abay/pang-uri)
•Pandiwa (kasunod na salita ay pandiwa)

*Ng, pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat at pagmamay-ari

Din/Rin at Daw/Raw
Sinusundang salita ay nagtatapos sa
•Rin at Raw - patinig (vowels) at malapatinig na y at w
•Din/Daw - katinig (consonants) maliban sa y at w

Subukin at Subukan
•Subukin - sumusuri;nagsisiyasat (hamon)
•Subukan - gustong malaman (try)

Pahirin at Pahiran
•Pahirin - pag-alis
•Pahiran - lagay

Sundin at Sundan
•Sundin - pag-sunod sa payo o pangaral
•Sundan - gayahin;puntahan

Mga Pang-Ugnay at mga Pahayag na Ginagamit sa Pagbibigay ng Sariling Pananaw

A. Pang-Angkop - katagang nag-uugnay sa panuring at tinuturingan
2-uri nito: (ginagamit kapag ang unang salita'y nagtatapos sa)
 1.) Na -katinig (except 'n') Ex: Mapagmahal na Tao
 2.) Ng - patinig Ex: Mabuting nilalang
*Katinig + na // Patinig + ng
-panuring at salitang tinuturingan

B. Pang-Ukol - ito'y kataga na nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita sa pangungusap
Ex: sa, ng, kay/kina, {+sa/kay= laban , alinsunod, ayon, para, ukol, hinggil)
-pang-halip (pronoun: ex: kami,inyo,atin + iba pang mga salita)

C. Pangtanig - nag-uugnay ng 2 salita, paririala o sugnay. (Examples: at, ni o, kaya, maging, man,saka, pati, dili kaya, gayundin, kung alin, sa halip, kung sino, siya rin, kung saan, kung gayon, datapwat, subalit, bagkus, samantala, habang, maliban, bagaman, kung, sabagay, kundi, kapag, sakalai, sana pagkat, sapagkat, kasi, kung kaya, palibhasa, dahil sa, sanhi ng, anupa, samakatuwid, sa madaling salita)
-Mga Uri nito; pamukod, pandagdag, paninsay/palungat,panubali

Mga Pahayag
Kung ako ang tatanungin ||para sa akin || alinsunod sa || lubos ang aking paninwala sa || naniniwala ako

•Panitikan: Dula (Drama)

Tanka at Haiku

Tanka - 5=7=5=7=7
•Pantig (Syllable): 31 || Taludtod (Line): 5 || Taludturan (Stanza): 3

Haiku - 5=7=5
•Pantig (Syllable): 17 || Taludtod (Line): 3 || Taludturan (Stanza): 3

Ponemang Suparasegmental
-nakatuon sa diin (stress), tono/intonasyon (pitch), hinto/antala (juncture)

1. Diin - bigat ng pagbigkas ng pantig na maaring makapag iba sa kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay

haPON || Bigkas: mabilis || Diin: ikalawang pantig || Kahulugan: Japanese
HApon || Bigkas: malumanay  || Diin: unang pantig || Kahulugan: Afternoon

BUhay || Bigkas: malumanay || Diin: unang pantig || Kahulugan: Life
buHAY || Bigkas: mabilis || Diin: ikalawang pantig || Kahulugan: Alive

2. Tono/Intonasyon - pagtaas/pagbaba ng tinig sa pagbigkas ng pantig ng isang salita,parirala, etc
Nagpapahayag: (.) || Nagtatanong (?) || Nagbubunyi (!)

3. Hinto/Alintang - tumutukoy sa saglit na pagtigil ng pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ipinahahayag.
Ex:
Hindi siya si Kessa (hindi si Kessa ang pinag-uusapan)
Hindi, siya si Kessa (si Kessa ang pinag-uusapan)
Hindi siya, si Kessa (hindi ibang tao ang nasa isip kundi si Kessa)

Pabula
-animal ang karakter ng storya

Mga Pangungusap

Padamdam - nagpapahayag ng matinding emosyon, tandang padamdam (!)
Sambitla - sambitlang iisahin o dadalawang pantig na nagpapahayag  ng matinding damdamin (Hal. Yehey! Naku! Huwag! Lagot!)